رئیس اندیشکده
آیت الله ابوالقاسم علیدوست
- عضو هیات علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی (1380 – تاکنون)
- ناظر طرح در مرکز تحقیقات فقهی قوه قضاییه (1382 – تاکنون)
- مدرس مرکز فقهی ائمه اطهار (ع) (1383 – تاکنون)
- عضو شورای عالی مدرسه خاتمالاوصیا (1389 – 1398)
- رئیس انجمن علمی فقه و حقوق اسلامی حوزه علمیه (1390 – 1396 و 1398 - تاکنون)
- رئیس شورای عالی انجمنهای علمی حوزههای علمیه (1392 – 1396)
- عضو شورای علمی راهبردی هیئت حمایت از کرسیهای نظریهپردازی (1392 – تاکنون)
- سردبیر فصلنامه تخصصی قبسات (عربی) (1389 – 1391)
- مدیر مسوول دو فصلنامه قرآن، فقه و حقوق اسلامی (1392 – تاکنون)
- عضو هیات تحریریه فصلنامه علمی ـ پژوهشی حقوق اسلامی (1376 – تاکنون)
- عضو هیات امنای پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی (1392 – 1398)
- عضو علمی گروه قرآن و مطالعات زبانشناختی (دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم) (1391 – تاکنون)
- عضو هیات موسس مرکز پژوهشی فقه و اجتهاد فاضل (مرکز فقهی ائمه اطهار) (1388 – تاکنون)
- عضو کمیته تحصیلات تکمیلی گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی (1391 – تاکنون)
- عضو شورای علمی مجمعالتقریب مذاهب اسلامی (از 1389)
- عضو کمیته علمی مدارج شورای مدیریت حوزههای علمی (1389 – تاکنون)
- عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم (1387 – تاکنون)
دبیر اندیشکده
حجت الاسلام و المسلمین سید علیرضا حسینی
اعضای اندیشکده
ردیف |
نام و نام خانوادگی |
1 | آیت الله ابوالقاسم علیدوست |
2 |
آیت الله علی عندلیبی |
3 |
آیت الله محسن فقیه حبیبی |
4 |
آیت الله محمد قائنی |
5 |
حجت الاسلام مهدی نیازی شاهرودی |
6 |
حجت الاسلام محمد عمومی |
7 |
حجت الاسلام سید ابوالقاسم نقیبی |
8 |
جناب آقای دکتر سید محمد حسینی |
9 |
جناب آقای دکتر مصطفی فضائلی |
10 |
جناب آقای دکتر سید فضل الله موسوی |
11 |
جناب آقای دکتر محمد محمدرضایی |
12 |
جناب آقای دکتر توکل حبیب زاده |
تعريف عنوان انديشكده
بزرگترين آرزوى صالحان تشکیل حکومتی آزاد و مستقلی است كه در سایه آن احکام نورانی شریعت مقدس اسلامی اجرا شده و حقوق انسانها آن چنان كه اسلام دستور داده است رعايت می شود:" الَّذينَ إِنْ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ آتَوُا الزَّكاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ وَ لِلَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ" (سوره حج ، 41) و حرکت در راه پيشرفت و تعالی و سعادت انسانى سرمشق همه متولیان امور و برنامه ها و فعالیت ها قرار بگیرد.
بدون تردید، آنچه براى حفظ آزادى و استقلال جامعه و حکومت لازم است، همان است كه فقه و فقيه دارد. اين فقيه است كه زير بار ديگران و تحت نفوذ اجانب نمىرود؛ و تا پاى جان از حقوق ملت و از آزادى و استقلال و تماميت ارضى وطن اسلامی دفاع مىكند. زیرا فقه تئورى واقعى و كامل اداره انسان از گهواره تا گور است. و فقیه منادی و مرزبان آن است.
در فقه اسلامي، هر آنچه كه در سعادت انسان سهم مؤثري دارد و جامعه انساني بدون آن به زندگي كامل سعادتمندانه راه نمي يابد، تأمين و تحصيل آن به نحو كفايي يا عيني، واجب شده است. و بدین خاطر است که حكومت به فلسفه عملى تمامى فقه در تمامى زواياى زندگى بشريت تفسیر می شود و نشان دهنده جنبه عملى فقه در برخورد با تمامى معضلات اجتماعى و سياسى و نظامى و فرهنگى می باشد. و لذا، همه ترس استكبار از همين مسأله است كه فقه و اجتهاد جنبه عينى و عملى پيدا كند و به گونه ای در مسلمانان، جامعه و نظام اسلامی قدرت برخورد به وجود آورد که دشمنان خدا و اسلام و مسلمین همیشه در هراس و وحشت همه جانبه قرار بگیرند: "تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكُم"(سوره انفال ، 60).
بنابراین، رسالت فقه و بر عهده فقیهان جامع الشرایط است که با اجتهاد مستمر بر اساس کتاب و سنت معصومين سلام الله عليهم اجمعين، مسیر حرکت جامعه و نظام اسلامی را بر اساس موازین شریعت و در راستای اهداف الهی هموار و تضمین نمایند. و این مهم زمانی میسر خواهد شد که از حداکثر ظرفیت فقه و فقاهت در فرآیند دسترسی به الگوی پیشرفت و نقشه اداره نظام و جامعه اسلامی بهره لازم و کافی برده شود. رسالت سنگینی که اندیشکده فقه و حقوق اسلامی عهده دار آن است.انشاءا...
تعريف قلمروي موضوعي انديشكده
از جمله پرسش های اساسی پیش روی این اندیشکده که بیانگر قلمرو موضوعی آن می باشد عبارت است از :
1 . نقش بنیادین، راهبردی و کاربردی فقه شیعه در روند پیشرفت مادی و معنوی فرد، جامعه و نظام اسلامی چیست و سازکارهای قابل دسترس به منظور ایفای اثربخش و کارامد این نقش ها کدامند؟
2 . رسالت و وظایف حوزه فقاهت در فرآیند تولید اندیشه و نظریه های پیشرفت اسلامی و نهادینه سازی گفتمان پیشرفت در سطوح مختلف جامعه و نظام اسلامی چیست و الزامات، چالش ها و سازکارهای انجام بهینه این رسالت و وظایف کدامند؟
3 . چه انتظاراتی از فقه، فقهاء و فقاهت در فرایند تدوین، اجرا و پایش الگوی اسلامی پیشرفت وجود دارد؟ ظرفیت و وضعیت موجود حوزه فقاهت چه نسبتی با انتظارات دارد ؟ راهکارهای دستیابی به وضعیت نرمال چیست؟
4 . روند پیشرفت فقهی جامعه و نظام اسلامی طی ده های گذشته چگونه بوده و با کدامین چالش ها، خلاء ها و محدودیت هایی مواجه شده است؟ سیاست ها و الزامات برون رفت از وضعیت موجود چیست و سند الگوی پیشرفت اسلامی چگونه می تواند مسیر مورد انتظار و نتیجه بخش را فراهم نماید؟
بدیهی است هر یک از سؤال های اساسی یاد شده گستره وسیعی از پرسش ها و مباحثات فنی 0تخصصی) و عمیقی را پیش روی اندیشکده باز کرده است و امید می رود با اهتمام همکاران و حوصله و پشتیبانی متولیان امور مرکز بخش قابل توجهی از انتظارات و تعهدات محقق گردد.
لازم به یادآوری است که نبود فرهنگ و گفتمان لازم در جامعه فقهی و حقوقی موجود و فقدان پیشینه و تراث علمی لازم دو محدودیت اصلی پیش روی برنامه ها و فعالیت های اندیشکده است که ناهمواری مسیر و صعوبت کار را مضاعف کرده است.
تشريح حوزه كاربردي و مخاطبان انديشكده
- مراکز آموزشی و پژوهشی فقه و حقوق اسلامی اعم از دانشگاه ها، مدارس عالی، مؤسسات، پژوهشگاه ها و پژوهشکده ها
- گروه های علمی و پژوهشی فقهی و حقوقی
- حلقه های علمی و کرسی های تدریس فقه و حقوق
- نهادهاي متولي و ناظر نسبت به اجرای شریعت در گستره نظام اسلامی
تشريح ارتباط موضوعي انديشكده با ديگر انديشكدهها
با توجه به وظیفه مشاوره و نظارت فقهی این اندیشکده نسبت به دیگر اندیشکده های مرکز، همه اندیشکده های مرکز مرتبط با این اندیشکده می باشند و در راستای حسن انجام این وظیفه کارگروه های تخصصی ( فقه و اقتصاد، فقه و سیاست، فقه و فرهنگ، فقه و جامعه) طراحی و تشکیل و راه اندازی شده است.
نوع و موضوع ارتباط هم ارایه مبانی، اصول، اهداف، راهبردها و شاخص های فقهی پایه به تناسب حوزه های فعالیت و مأموریت تخصصی اندیشکدهها است.